Stap 5 Hoe ga je met de pijn om?
Hoe je omgaat met je pijn, beïnvloedt ook de heftigheid van de pijn. Vaak spelen er bij aanhoudende pijn beperkende overtuigingen over de pijn, frustratie of machteloosheid ten aanzien van het uitblijven van medische verklaring en/of de angst dat de pijn niet meer weggaat. Zo ook bij Michelle.
Blijven zoeken naar een lichamelijke verklaring en oplossing
Misschien ben je al bij talrijke artsen en therapeuten geweest in de hoop op een verklaring en oplossing van je (pijn)klachten. Wanneer de oorzaak van je klachten te maken heeft met emoties, helpt een lichamelijke benadering je meestal niet verder. Het blijven zoeken naar een lichamelijke verklaring en oplossing kan zelfs meer (pijn)klachten geven. Dat komt omdat het uitblijven van een medische verklaring en oplossing gevoelens van angst, frustratie of machteloosheid kan oproepen. Als medische onderzoeken niets uitwijzen, dan is het belangrijk om een lichamelijke verklaring los te laten.
Vraag: ben jij momenteel (nog) zoekende naar een lichamelijke verklaring en oplossing van je klacht? Zo ja, hoe lang ben je zoekende?
Beperkende overtuigingen over je (pijn)klachten
Als je aanhoudende pijn hebt, dan bezoek je vaak een arts of een therapeut voor een oplossing. Je hoort dan niet zelden dat de pijn niet meer weggaat en je er mee moet leren leven. Of dat je (tijdelijk) moet stoppen met sporten, omdat je je lichaam rust moet geven. Als je maar vaak genoeg dit soort boodschappen hoort, dan ga je er in geloven. Dit heeft weer invloed op de hoeveelheid pijn die je ervaart. Andere overtuigingen die je vaak hoort bij aanhoudende pijn zijn:
- Het is vreselijk als ik meer pijn krijg. Misschien gaat het wel nooit meer over.
- Langdurig pijn hebben betekent dat er iets mis is in mijn lichaam.
- Als ik pijn krijg, kan ik slechts machteloos toezien want de pijn is de baas.
- Mijn lichaam is ernstig verzwakt waardoor de pijn zal aanhouden.
Deze overtuigingen zijn bij aanhoudende pijn zonder medische oorzaak niet kloppend.
Vraag: welke overtuigingen heb jij over jouw klachten? Hoe beïnvloedt dit de intensiteit van de klacht?
Om van aanhoudende pijn te herstellen is het belangrijk om er anders naar te gaan kijken. Je benadert de pijn niet meer met angst, frustratie of machteloosheid. In plaats daarvan blijf je rustig en neutraal als je pijn hebt. Zo leer je je brein dat je veilig bent en dat de pijn een tijdelijk gevoel is. Op deze manier kan de pijn geleidelijk aan afnemen en zelfs verdwijnen. Voor veel mensen kost dit wat tijd en gaat dit in stapjes. En dat is OK.
In het onderstaande filmpje leert psychotherapeut Alan Gordon iemand aan haar pijn niet langer als een gevaar te beschouwen.
Alan Gordon | live demonstration – sensory processing
Angst dat je klacht toeneemt of nooit meer weg gaat
Veel mensen met aanhoudende (pijn)klachten voelen angst, frustratie, machteloosheid of wanhoop bij de gedachte dat hun klacht misschien nooit weg zal gaan. Bij doorvragen blijkt er vaak een specifieke angst te spelen: iets waar iemand het meest bang voor is. Voorbeelden zijn:
- door de pijn in een rolstoel belanden en volledig afhankelijk zijn van anderen
- door de pijn minder samen kunnen doen met partner of kinderen
- door de pijn activiteiten moeten afzeggen, en daardoor als zwak gezien worden
- door de pijn niet langer kunnen sporten, wat altijd een uitlaatklep is geweest
- door de pijn niet meer van het leven kunnen genieten
Vaak heeft deze angst te maken met iemands verleden. Zo gaat het vaak om een angst die iemand al had voordat de klacht begon. En nu klampt deze angst zich vast aan de klacht. Deze vicieuze cirkel wordt doorbroken wanneer iemand de werkelijke oorzaak van de pijn voelt, en de pijn niet langer als een gevaar beschouwt.
Vraag: wat betekent het voor jou of voor jouw leven als je klachten zouden verergeren of nooit meer weg zouden gaan? Waar ben je het meeste bang voor?
Vermijden van activiteiten
Veel mensen met aanhoudende pijn vermijden bepaalde activiteiten of onderbreken deze eerder dan gewenst. Dat komt omdat zij angst hebben voor de mogelijke pijn die opkomt of verergert. Herken jij dit ook? Zo kun je als je rugpijn krijgt tijdens het hardlopen besluiten om dan maar niet meer te gaan hardlopen.
Vraag: welke activiteiten vermijd jij doordat je meer pijn krijgt of meer pijn vreest?
Samengevat
Oorzakelijke en in stand houdende factoren van aanhoudende pijn
In deze stap heb je geleerd dat je mindset je mate van pijn kan vergroten of verkleinen. Er is nog iets dat je moet weten over pijn. Onze hersenen kunnen pijn en specifieke activiteiten (of plekken, dagdelen, seizoenen etc) met elkaar verbinden. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat je altijd pijn hebt bij zitten, auto rijden of op een computer werken. Hoe werkt dit in het brein?