Toelichting testuitslag

1.   Heb je langer dan drie maanden last van pijn of andere lichamelijke klachten?

Wanneer je je been breekt, zal het bot binnen acht weken weer aan elkaar gegroeid zijn. Een flinke spierscheur herstelt binnen zes weken, terwijl een kleine spierverrekking binnen twee weken genezen is.

Het zelf genezend vermogen van je lichaam is kortom enorm groot. Maar wat als de pijn, na afloop van de aannemelijke hersteltermijn, aanhoudt? Of als de pijn toeneemt? Dit zijn verschijnselen die kunnen wijzen op het actief zijn van onbewuste, verdrongen emoties.

2.   Is een duidelijke medische verklaring voor je klachten uitgebleven?

In Nederland zijn artsen uitstekend opgeleid om schade aan het lichaam of ziekten op te sporen. Denk bij lichamelijke schade aan een botbreuk, een spierscheur of een zenuwbeschadiging.

Indien de medische onderzoeken die je hebt ondergaan geen signalen van ziekte of lichamelijke schade aantonen, en je (pijn)klacht blijft aanhouden, is de kans groot dat er onbewuste emoties, stress of trauma aan je klacht ten grondslag ligt.

3.   Heb je verschillende behandelingen (medicijnen, therapieën) geprobeerd en gaf niets blijvende volledige verlichting?

Veel medicijnen en therapieën zorgen voor vermindering van je klachten. Wanneer je (pijn)klacht toch weer terugkomt, betekent dit dat er factoren aan het werk zijn die je (pijn)klacht weer opwekken. Vaak zijn dit emotionele factoren.

In de huidige gezondheidszorg ontbreekt een goede voorlichting aan mensen met aanhoudende (pijn)klachten zonder medische oorzaak. Hierdoor zoeken mensen langdurig naar een lichamelijke verklaring en oplossing. Wanneer je (pijn)klacht niet en dan weer wel aanwezig is, geeft dat aanwijzingen dat je klacht zeer waarschijnlijk een emotionele oorzaak heeft.

4.   Is je verteld dat je met je klacht moet leren leven?

“Je zult met je klachten moeten leren leven.” Dit wordt frequent verteld aan mensen met chronische klachten en komt voort uit een gezondheidszorg die de oorzaak van chronische (pijn)klachten nog niet goed heeft kunnen definiëren. Hierdoor wordt leren leven met je klacht het hoogst haalbare.

Echter, met de juiste benadering, waarbij onbewuste emoties, stress en trauma bewust worden gemaakt, geuit en verwerkt, is het mogelijk om wel te genezen van je klachten.

5.   Voel je je niet begrepen of geholpen door de gezondheidszorg?

Veel mensen met onbegrepen lichamelijke klachten voelen zich niet voldoende gesteund of begrepen door zorgverleners. De ervaring leert dat wanneer artsen of andere zorgverleners geen concrete fysieke oorzaak kunnen vinden die de (pijn)klachten verklaart, zij het vaak lastig vinden om iemand te helpen. Vaak hebben zij zelf onvoldoende inzichtelijk waar onverklaarde (pijn)klachten vandaan komen en kunnen het daarom meestal ook niet uitleggen. Dat geeft hen een ongemakkelijk gevoel en dat merk je als patiënt ook.

6.   Speelden er stressvolle of onprettige gebeurtenissen in je leven rond de periode dat je klachten begonnen?

De oorzaak van medisch onverklaarde aanhoudende (pijn)klachten ligt in het onbewust verdringen van onprettige emoties. Deze emoties worden bij een stressvolle situatie of gebeurtenis, onbewust getriggerd. Wanneer je stress ervaart, worden dus vaak onverwerkte emoties uit je verleden geraakt.

Het gaat om emoties en processen waarvan je je niet bewust bent. Je bent dan ook niet ‘schuldig’ aan je klachten. Een behandeling gericht op de emotionele oorzaak van je klachten, kan inzicht geven in jouw patronen en je in staat stellen om onbewuste emoties, bewust te verwerken en zo de regie terug te nemen. Hierdoor kan je (pijn)klacht sterk gereduceerd worden of geheel wegvallen.

7.   Ervaar je de onzekerheid en onduidelijkheid omtrent je aandoening als beangstigend?

Het langdurig hebben van pijn of andere fysieke klachten waarbij een oplossing uitblijft, kan veel zorgen, onzekerheid en angst oproepen. De impact van de klacht op je leven kan je grote zorgen baren. Angst speelt bij veel mensen met chronische (pijn)klachten een rol. Deze angst houdt je klachten mede in stand.

8.   Roept het hebben van je klachten regelmatig frustratie bij je op?

Een langdurige aanwezigheid van pijn of andere fysieke klachten, roept vaak emoties op in de vorm van angst, machteloosheid en frustratie. Het veelvuldig voelen van angst, machteloosheid en frustratie als reactie op je (pijn)klachten, kan vicieuze cirkels creëren waarin deze emoties je klachten onbewust verder voeden. Onderdeel van het hersteltraject is het doorbreken van deze vicieuze cirkels.

9.   Op de pagina Onbegrepen klachten staat een lijst met aandoeningen waarvan bekend is dat onbewuste, verdrongen emoties vaak een oorzakelijke rol spelen. Staat je klacht erbij?

Wanneer je klachten langdurig aanhouden en er geen medische oorzaak wordt gevonden, is er in veel gevallen geen sprake van ‘schade’ aan je lichaam, maar van een omkeerbare ‘storing’ in je lichamelijke functies. Zie de pagina ‘De oorzaak’

Je (pijn)klachten zijn wel degelijk echt, en dus niet verzonnen of aanstellerij. Het gaat dus meestal om klachten die het lichamelijke gevolg zijn van onbewuste verdrongen emotie, stress of trauma. Je kunt vaak van deze klachten genezen door je bewust te worden van de emotionele oorzaak van je klachten.

10.   Heb je eerder in je leven last gehad van andere lichamelijke klachten die ook in de lijst van Onbegrepen klachten staan?

Zorgverleners die werken met mensen met chronische (pijn)klachten hebben ontdekt dat het overgrote deel van de mensen die bij hen kwamen reeds eerder lichamelijke klachten hebben gehad die medisch onbegrepen waren. Zo kan er sprake zijn van symptoomverschuiving of symptoomuitbreiding.

Als je aan een chronische (pijn)klacht lijdt is het waardevol om een tijdlijn te maken van je leven waarin je al je eerdere lichamelijke klachten vermeldt. Vraag jezelf vervolgens bij elke klacht af wat er rond het ontstaan van die klacht in je leven speelde. Als bij voorgaande klachten emoties, stress of trauma een rol speelde, is de kans groot dat deze ook nu een belangrijke rol spelen. Zie voor meer informatie de pagina Start je herstel (tip 5 Gebruik een tijdlijn).

11.   Herken je zes of meer van de onderstaande karaktereigenschappen in jezelf?

Langdurig aanhoudende onbegrepen (pijn)klachten zijn vaak het gevolg van gestapelde ingehouden frustratie of andere onbewust, onderdrukte emoties. Bepaalde karaktereigenschappen bevorderen dat de emmer van frustratie niet geleegd wordt en alsmaar voller stroomt. De kans dat niet geuite emoties zich vast gaan zetten in het lichaam is groot. Mensen met zes of meer karaktereigenschappen uit de vragenlijst lopen dan ook een groter risico op het ontwikkelen van onbegrepen lichamelijke klachten.

12.   Ben je bang dat je klachten zullen verergeren of nooit meer weg zullen gaan?

Het langdurig hebben van pijn, of andere fysieke klachten terwijl een oplossing uitblijft, kan veel angst oproepen. Bijna iedereen met langdurige (pijn)klachten kent de angst dat de klachten zullen verergeren of nooit meer over zullen gaan. Hier zit meestal een specifieke angst achter die per persoon verschilt, en in gesprek met een therapeut naar voren kan komen. Angst vormt een in stand houdende factor van chronische (pijn)klachten.

13.   Is je pijn symmetrisch ofwel heb je last van bijvoorbeeld beide armen of beide zijden van je rug?

Pijn die het gevolg is van een blessure, lichamelijke overbelasting of een fysiek trauma (bijvoorbeeld een val of ongeluk) zit meestal aan één kant. Het gaat hierbij om pijn waarbij een bepaalde mate van lichamelijke schade is die binnen een bepaalde hersteltermijn zal herstellen. De geest daarentegen kan gemakkelijk pijn produceren aan beide zijden van het lichaam. Symmetrische pijn is dus een belangrijke aanwijzing voor een psychologische oorzaak.

14.   Zijn je (pijn)klachten soms erger en soms minder, in plaats van constant?

Pijn of een andere lichamelijke klacht die het gevolg is van lichamelijke schade heeft als functie het ontlasten van het lichaamsdeel en is vrij constant. De schade zit er, de pijn is daar vrijwel continu aanwezig. Wanneer de pijn juist wisselt van intensiteit en het ene moment erger is dan het andere moment, of soms geheel weg is, is de waarschijnlijkheid van onbewuste emoties, stress of trauma groot.

15.   Heb je bij een bepaalde activiteit soms geen last en op een ander moment opeens wel last?

Pijn of ander lichamelijk ongemak dat het gevolg is van fysieke schade is vrij constant. De schade zit er waardoor bepaalde houdingen of bewegingen steeds weer (pijn)klachten geven. Klachten met een emotionele oorzaak geven een onlogischer patroon. De ene dag lukt fietsen wel, de andere dag niet. Zitten op het werk lukt niet, maar zitten op een vergelijkbare stoel thuis lukt wel. Bij dit beeld is de kans dat emotionele factoren een belangrijke rol spelen groot.

16.   Verschuift je pijn of klacht binnen je lichaam wel eens van plek?

Symptoomverschuiving komt frequent voor bij mensen met chronische (pijn)klachten, en is een belangrijke aanwijzing van betrokkenheid van de hersenen. Wanneer er sprake zou zijn van lichamelijke schade is het compleet onlogisch dat je op een plek pijn ervaart, daarna niet meer, en vervolgens op een geheel andere plek weer pijn ontstaat. Lichamelijke schade zit op één plek en kruipt niet door het lichaam.

De geest is daarentegen uitstekend in staat om pijn door het lichaam te verplaatsen. Vaak zijn zo in de hersenen in de loop van de tijd verschillende pijnpaden ontstaan.

17.   Zijn je klachten wel eens een periode (een dag, een week of langer) geheel weg geweest?

Wanneer er sprake is van lichamelijke schade is het zeer onlogisch dat pijn of een andere klacht zomaar een dag weg is. Pijn die het gevolg is van schade heeft als functie het ontlasten van het lichaamsdeel. Daarom zal deze pijn vrij continu aanwezig zijn. Klachten met een emotionele oorzaak kunnen echter zomaar een dag of een langere periode weg zijn. Het voor een bepaalde periode compleet vrij zijn van (pijn)klachten, bv op vakantie, is een belangrijke aanwijzing dat de klacht in stand wordt gehouden door onbewuste emoties, stress of trauma.

18.   Heb je gemerkt dat je pijn of klacht toenam in of vlak na een stressvolle situatie/periode?

Chronische (pijn)klachten die door de hersenen worden aangestuurd, nemen vrijwel altijd toe in of net na een stressvolle situatie of gebeurtenis. Sommige mensen zijn zich hier goed van bewust. Anderen merken dit pas wanneer zij de momenten waarop de (pijn)klacht verergert, nauwkeuriger gaan observeren.

19.   Heb je naast je lichamelijke klachten last van angsten, slaapproblemen, burn-out of depressieve klachten?

Uit onderzoek blijkt dat chronische (pijn)klachten veelvuldig samengaan met psychologische klachten als angst, piekeren of somberheid. Vanuit neurologisch perspectief is dit goed verklaarbaar. Hersenscans hebben aangetoond dat chronische pijn gepaard gaat met een verhoogde activiteit in het limbisch systeem.

Het limbisch systeem is verantwoordelijk voor de vorming en beleving van emoties, maar is ook betrokken bij de aansturing van talrijke lichamelijke functies, zoals pijn, spierspanning en doorbloeding. Het onbewust verdringen van belangrijke emoties leidt tot verstoring in het limbisch systeem. Dit kan zowel tot lichamelijke als geestelijke klachten leiden. Lees hier meer over op de pagina De oorzaak.

20.   Ben je in je leven slachtoffer (geweest) van fysiek geweld, seksueel misbruik, emotioneel misbruik of emotionele of fysieke verwaarlozing?

Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen traumatische gebeurtenissen en het ontwikkelen van chronische (pijn)klachten. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van aanhoudende rugpijn na fysiek geweld, zoals een gewapende overval. Wanneer de klacht vlak na een traumatische gebeurtenis begint, is de klacht veelal gerelateerd aan verdrongen emotie ten aanzien van die gebeurtenis.

Het komt vaak voor dat mensen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt pas jaren later een chronische klacht ontwikkelen. Wanneer je traumatische gebeurtenissen hebt meegemaakt en deze (gedeeltelijk) onverwerkt zijn, is de kans groot dat situaties die gelijkenis vertonen veel emoties in je oproepen. Deze emoties kunnen verdrongen worden en leiden tot lichamelijke klachten. Een voorbeeld: een vrouw die als kind verlaten is door haar moeder, voelt enorm veel boosheid naar haar leidinggevende wanneer deze het niet voor haar opneemt in een conflict met een collega. Zij voelt zich weer in de steek gelaten, maar uit haar ongenoegen niet om het contact goed te houden. Het schiet in haar rug, waarna de pijn aanhoudt zonder dat een medische oorzaak wordt gevonden.

Naast traumatische gebeurtenissen, kunnen ook onprettige jeugdervaringen in verband staan met je chronische (pijn)klachten. Hierbij gaat het om (herhaaldelijke) situaties waarin jouw emotionele behoeften als kind niet werden vervuld.  Zo blijkt dat mensen met onbegrepen klachten opvallend vaak zijn opgegroeid in een gezin dat zich kenmerkte door het niet benoemen en bespreken van gevoelens. Of het veroordelen van emoties. Dit niet mogen tonen van eigen emoties en gevoelens wordt als vervelend en pijnlijk ervaren, en dus verdrongen. Ook komt het frequent voor dat mensen met chronische (pijn)klachten zich als kind zijn gaan aanpassen aan de behoeften van anderen, omdat de situatie (een zieke ouder, een instabiele ouder, een ‘lastige’ broer of zus, een scheiding) daarom vroeg. Of een ouder gebruikte het kind voor vervulling van de eigen emotionele behoeften (steun, begrip, luisterend oor), waardoor de emoties en gevoelens van het kind ondergeschikt werden en in het onbewuste verder zijn gaan leven. Of mogelijk speelde er pestgedrag op school of bij de sportclub dat onvoldoende is verwerkt. Dit zijn allemaal voorbeelden van jeugdervaringen die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van aanhoudende lichamelijke klachten op latere leeftijd.