Titel: onbegrepen lichamelijke klachten

Subtitel: over de psychologische oorzaak van chronische pijn en SOLK

Inleiding: We weten dat stress een belangrijke rol in ons leven kan spelen. We weten ook dat stress lichamelijke klachten kan geven. Ga maar eens na wat er in je lichaam gebeurt wanneer je erg nerveus bent. Je hartslag verandert, je kunt gaan zweten, meer ruiken, je maag en darmen kunnen van slag raken, je adem verandert, je kunt blozen, bibberen, stotteren, enzovoort. We hebben hier allemaal wel ervaring mee. Dit is stress die we opmerken, die we erkennen. En dus maken we ons geen zorgen over de lichamelijke reacties. We weten dat ze weer overgaan wanneer de spanning afneemt. Er is ook stress waarvan we ons niet bewust zijn. En ook die stress brengt veranderingen teweeg in ons lichaam. Omdat we deze onbewuste stress niet opmerken, verbinden we die niet met de klacht. We zoeken een lichamelijke oorzaak en niet de onbewuste stress. Maar talloze onderzoeken zijn heel duidelijk: onbewuste stress geeft lichamelijke reacties. Lichaam en geest zijn één.

Hoe kan het dan dat stress lichamelijke klachten geeft? We hebben geleerd te denken dat lichamelijke klachten alleen het gevolg kunnen zijn van een lichamelijke ziekte en niet van een psychologisch probleem. We worden dan ook boos als de dokter niets kan vinden en suggereert dat het tussen onze oren zit. Maar het zit niet tussen onze oren, want dat betekent zoveel als: aanstellen, inbeelden, eigen schuld.
Het probleem zit in de psychologie, in de onbewuste stress. Spanning die ontstaat door hoe we in het leven staan, wat we geloven, het verhaal dat we onszelf vertellen, hoe we omgaan met alle gebeurtenissen en de obstakels die we tegenkomen.

Om meer inzicht te krijgen in het ontstaan van onbegrepen klachten proberen we hier uit leggen dat in het verhaal over jezelf, je leven en je klachten onjuiste denkbeelden en verdrongen emoties schuil gaan. Als de dokter of psycholoog die je opzoekt vanwege je klachten goed naar je luistert, dan hoort hij aanwijzingen van onbewuste klachtenbronnen tussen de regels van je verhaal door. Zonder dat je het zelf merkt geef je bij het vertellen van je verhaal en klachten geschiedenis hints over de diepere oorzaken. Een arts of psycholoog zal hier met jou bij stil staan en je zult dit dan ook herkennen. De gedachte dat het tussen de oren zit is dan ver weg. In de onjuiste gedachte of in ongunstig gedrag, zoals iets vermijden, gaat een emotie schuil. Uiteindelijk gaat het, zo is onze ervaring, om verdrongen emoties. We willen nu iets vertellen over hoe emoties als schakel tussen de geest en het lichaam in de hersenen werken.

De kern van de tekst: Wanneer een emotie onbewust actief is, omdat deze belangrijk voor je is en deze emotie kan of mag niet bewust worden of uitgedrukt worden, ervaart het organisme dit als bedreigend. Wat er dan gebeurt is dat deze emotie dan niet als een normale emotie geuit wordt maar zich verplaats naar het lichamelijke vlak. Zo ontstaat een storing van een lichamelijke functie. Wanneer de verdrongen emotie bewust wordt gemaakt dan verdwijnt de storing en daarmee de lichamelijke klacht.

Een ervaringsverhaal: Een jonge vrouw van 19 jaar die gaat studeren. In het studentenleven is alles nieuw. Ze kan hier niet overspreken met haar ouders die dit niet begrijpen. Ze krijgt veel hoofd- en nekpijn. Er is geen lichamelijke oorzaak en pijnstillers helpen niet. Ze is onbewust verdrietig maar mag niet huilen, omdat ze geleerd heeft flink te zijn. Dit onbewuste verdriet vindt geen uitweg naar de traanklier om te huilen, maar zoekt een nieuwe weg naar de nekspieren om deze onder spanning te zetten. Wanneer een hulpverlener goed naar haar luistert dan hoort hij tussen de regels dat ze verdrietig is. Hij maakt haar hiervan bewust. Ze durft te gaan huilen en laat dit vervolgens toe. De hoofd- en nekpijn verdwijnen op korte termijn.

Korte samenvatting: In het leven waarin we van alles willen komt veel stress voor. Stress is een ander woord voor psychologische belasting. Denk aan zorgen, problemen, conflicten. De psychologie wordt grotendeels bepaald door denkbeelden, emoties en gedrag. Onjuiste denkbeelden, verdrongen emoties, ongunstig gedrag brengen psychologische belasting met zich mee. Uiteindelijk draait het om een verdrongen emotie, die in het limbisch systeem van de hersenen een storing veroorzaakt die zich in het lichaam uit. Dit is de verklaring voor je klacht.